Ağa

1. ‘ büyük kardeş, ağabey’; 2. ‘geniş toprakları olan, varlıklı kimse’ ~ Az ağa 1. esk. ‘toprak sahibi, varlıklı kişi’; 2. ‘sahip, üstün, egemen’ < Moğ aqa ‘older brother, senior, elder, older.’ Çağdaş Türk diyalektlerinde yaygın olarak kullanılır. Oğuz diyalektlerinde de geçer. Kırım Türkçesinde aka ‘büyük kardeş’ anlamında kullanılır. Osmanlı Türkçesinde ‘büyük kardeş’ ve ‘soylu kişi’ olarak geçer. Oğuzca dışında kalan diyalektlerde aga ‘büyük kardeş’ anlamında kullanılır: Tel, Krg, Tar, Sag, Koybal, Kur, Tat, Sart, Kzk aga ‘büyük kardeş’; Sag aga ‘büyük baba’; Şor akka. -Yak aγa ‘büyük baba’. Oğuz alanında Türkiye Türkçesinde ‘ağabey’, Türkmence ‘büyük kardeş, saygı duyulan erkek kimse’, Az aġa ‘yaşlı erkek akrabalar’. Türkçeden Farsçaya, Farsça yoluyla da Kürtçeye geçmiştir. Doerfer: TMEN, 22: Doerfer 1992; Schönig: ML 84; Şçerbak: Rannie tjursko-mongol ‘skie jazykovye svjazi 199; Ligeti AOH XXVII: 7, AOH XVII 273; Pokrovskaya: İRLTJ 33; Hamilton: Turcica I: 47; Doerfer: OLZ 1971, 9/10, 450 (Farsça değil Moğolcadır). Doerfer türlü yayınlarında aka’nın Moğolca olduğunu öne sürmüştür. Örn. UAJb 40: 252. Levitskaya: Baskakov Arm 148 (Moğolca). Leksika 291.